محققان ارتباطی میان ژنی با نام AVPR1a و بروز رفتار ظالمانه-یافتهاند. به گفته محققان، دیکتاتور بودن ناشی از خودخواهی فرداست.
نمونه آن موبوتو، رئیسجمهوری زئیر (جمهوری دمکراتیک کنگو) است که تمامی منابع و معادن گرانقدر کشورش را در قبال دریافت کمکهای مالی و نظامی در اختیار آمریکائیها قرار داد تا در حالی که اتباع کشورش در رنج و فقر به سر میبرند یکی از ثروتمندترین مردان جهان شود.
محققان دقیقا مکانیسم تاثیر این ژن بر رفتار را نمیدانند؛ اما رهبر تیم تحقیق، ریچارد ابستین میگوید: شاید بتوان این طور تفسیر کرد که برای برخی افراد ضرب المثل «بخشیدن بهتر از گرفتن است» چندان درست نیست. مرکز پاداش در مغز دیکتاتورها احتمالا هنگام اعمال نوعدوستانه کمتر احساس لذت میکند و همین باعث میشود آنها خودخواهانهتر عمل کنند.
ابستین و همکاران او تصمیم گرفتند ژن AVPR1a را مطالعه کنند، زیرا این ژن به تولید گیرندههایی در مغز که وازوپرسین را ایجاد میکنند، معروف است. وازوپرسین هورمونی است که عامل نوع دوستی میشود. مطالعات روی موش قبلا نشان داده بود که این هورمون برای در کنار هم ماندن موشها در گروههای اجتماعی بسیار مهم است.
تیم ابستین مطمئن نبود که آیا تفاوت در چگونگی بیان این گیرنده در مغز است که موجب میشود انسانهایی با رفتارهای سخاوتمندانه به نسبت کم یا زیاد وجود داشته باشند یا پای عوامل دیگری در میان است. برای فهمیدن این موضوع آنها نمونههای DNA بیش از 200 دانش آموز داوطلب را قبل از اینکه از آنها بخواهند در مطالعه شرکت کنند، آزمایش کردند.
(برای جلوگیری از تحتتأثیر قرار گرفتن رفتار داوطلبان به آنها گفته نشد در چه آزمایشی شرکت میکنند) سپس دانشآموزان به دو گروه تقسیم شدند: دیکتاتورها و تحت سلطهها. (که در تقسیم بندی گروهA و B نامیده شدند) هر دیکتاتور 50 دلار دریافت کرد. او آزاد بود که آن را بهطور مساوی یا کمتر بین تحت سلطهها تقسیم کند. بنابراین سرنوشت هر تحت سلطهای کاملا به دست و دلبازی دیکتاتور وابسته بود.
ابستین و همکارانش در مجله ژن، مغز و رفتار گزارش دادند که حدود 18 درصد از دیکتاتورها همه پول را نگه داشتند؛ حدود یک سوم پول را تقسیم کردند و 6 درصد هم در کمال سخاوت همه پول را به تحت سلطهها دادند. تیم تحقیق گزارش داد هیچ ارتباطی از نظر جنسیت و نوع رفتار بین شرکتکنندگان وجود نداشت و این ارتباط تنها مربوط به طول ژن AVPR1a بود. مردمی که بیشتر تمایل به رفتارهای خودخواهانه داشتند ژن کوتاه تری داشتند.
هر چند هنوز مشخص نیست چگونه طول ژن AVPR1a بر گیرندههای وازوپرسین تاثیر میگذارد؛ اما ابستین معتقد است گیرندههای وازوپرسین در مغز افرادی که ژن AVPR1a در آنها کوتاهتر است احتمالا به طریقی توزیع میشود که آنها را مجبور میکند احساس کنند کمتر تمایل به فعالیتهای سخاوتمندانه دارند.
اگر چه مکانیسم نامشخص است اما ابستین تقریبا مطمئن است که خودخواهی حریصانه و دیکتاتوری ریشه ژنتیک دارد. او حرف خود را اینگونه ثابت میکند که اگر در تاریخ دیکتاتورهای نه چندان معروف دوقلوهایی وجود داشتند هر دو به یک اندازه بیرحم بودند.
نیکلاس بروسلی از دانشگاه ساوت همتون که مشابه چنین بازی را امتحان کرده، میگوید: با وجود همه این تحقیقات باید در استفاده از ارتباط ابزاری این بازی و نتیجه گیری درباره بخشندگی انسانها دقت کرد. تحقیق او نشان داد افرادی که بهعنوان دیکتاتور پول در اختیار داشتند کاملا از دزدیدن پول دیگر بازیگران در بازی ابراز خرسندی میکردند.بهنظر میرسد افراد نوعدوست در بازی ابستین احساس کردهاند که از آنها توقع بروز چنین رفتاری وجود داشته است.
اگر این درست باشد پس ظاهرا دیکتاتورها هم نه به خاطر طمع بلکه بهدلیل کمبود مهارتهای اجتماعی -که این توانایی را به آنها نداده است- نتوانستند درک کنند چه توقعی از آنها هست.این مطالعه تقریبا با تصاویر دیکتاتورهایی که هیچ حسی در رفتارها و برخوردهایشان ندارند، مطابقت دارد. چنین تصاویری در سراسر تاریخ از امپراتورهای روم تا ناپلئون بناپارت، موسیلینی، صدام حسین و رابرت موگابه وجود داشته است.
نیچر
۴ آوریل